Ξαναείδα και τα δυο μέρη του τεράστιου -σε σημασία, όχι μονάχα σε ποιότητα- αυτού φιλμ και μεταφέρω λίγα κομματάκια, να τα σκεφτούμε καλύτερα.1. μερικά από τα λόγια του Ολμο:
«Οι φασίστες δεν είναι σαν τα μανιτάρια που γεννιούνται μέσα σε μια νύχτα. Οχι! Τα αφεντικά σπέρνουν τους φασίστες, τους θέλουν, τους πληρώνουν. Με τους φασίστες τα αφεντικά πάντα κερδίζουν περισσότερα, σε σημείο να μη ξέρουν πού να βάλουν τα λεφτά. Ετσι, επινοούν πολέμους. Μας στέλνουν στην Αφρική, στη Ρωσία, στην Ελλάδα, στην Αλβανία, στην Ισπανία. Αλλά πάντα εμείς πληρώνουμε! Πληρώνουν οι εργαζόμενοι βιοπαλαιστές, οι χωρικοί, οι εργάτες, οι φτωχοί.»
2. μερικά από τα λόγια του αφεντικού (Τζιοβάνι Μπερλινγκέρι, πατέρα), που μιλάει στους αγρότες δουλοπάροικους μετά από μια καταστροφική χαλαζόπτωση:
αφεντικό - Παιδιά, τα χάσαμε όλα! Κρασί, ντομάτες, πατάτες, στάρι. Ολη τη σοδειά. Γι αυτό, πρέπει να θυσιαστούμε όλοι από λίγο. Ετσι δεν είναι Λέο;
Λέο (γηραιότερος αγρότης, δουλοπάροικος) - .....................
αφεντικό - Τί έγινε; Κατάπιες τη γλώσσα σου; Πες τους πόσο στάρι χάσαμε.
Λέο - Το μισό;
αφεντικό - Το μισό τουλάχιστον. Γι αυτό, είναι πολύ απλό. Πρέπει να αρκεστούμε στο μισό μεροκάματο.
αγρότης, δουλοπάροικος - Οταν η σοδειά είναι διπλή, δεν μας δίνετε διπλό μεροκάματο.
αφεντικό - για να είμαστε δίκαιοι, αν εγώ κοίταζα μόνο το συμφέρον μου, θα έπρεπε να αφήσω όλους σπίτι (άνεργους). Ιδίως τους ανειδίκευτους. Είστε ένα μάτσο άσχετοι. Θα έπρεπε να με ευχαριστείτε. Γιατί, μεταξύ μας, ο μόνος που ζημιώνεται στ' αλήθεια είμαι εγώ! Λοιπόν, μπορείτε να μου πείτε ποιος είναι το αφεντικό; Ποιος διατάζει;
αγρότης, δουλοπάροικος - Εσείς!
αφεντικό - Χάσαμε τα πάντα. Δεν με άκουσες; Κρίμα που έχεις και μεγάλα αφτιά! (γελάει)
Ο αγρότης - δουλοπάροικος βγάζει ένα κλαδευτήρι από το ζωνάρι του και κόβει το αριστερό του αφτί.
Αν ο διάλογος του αφεντικού -μάλλον μονόλογος, γιατί ο ίδιος μιλάει και αποφασίζει- με τους αγρότες φέρνει στο νου μας αυτούς (τους κυβερνήτες με τους παρατρεχάμενους) που σήμερα μιλούν και αποφασίζουν ποιο είναι το καλό μας χωρίς να μας ρωτούν, σπρώχνοντάς μας σε αδιέξοδους δρόμους, αξίζει να εξεταστεί το γιατί.
Η μοναδική διαφορά είναι ότι τη σοδειά την κατάστρεψε το χαλάζι, χάθηκε δηλαδή εξ αιτίας μιας φυσικής καταστροφής, ενώ την περιουσία που φτιάξαμε με (τους φόρους από) την εργασία μας και τις εισφορές (από τους μισθούς και τις αμοιβές) μας, την έκλεψαν μερικοί "συμπολίτες" μας περισσότερο "ίσοι", όπως π.χ. εφοπλιστές, μεγαλοεπιχειρηματίες, πολιτικοί, κλπ, και την εξασφάλισαν σε ξένες χώρες -τράπεζες ξένων χωρών, για την ακρίβεια. Ακουσα χτες για κάτι 600 δισ. σε ελβετικές τράπεζες και ψιλοκουφάθηκα! Ακουσα και κάτι για 30 δισ. καινούργια στήριξη προς τις ελληνικές τράπεζες και ψάχνομαι αν πάει καλά η ακοή μου.
Στην ίδια ταινία ακούμε να αποκαλούνται "σκατά" και "άχρηστοι" οι δουλοπάροικοι από τον Ατίλα, τον επιστάτη φασίστα, που προσχώρησε στους μελανοχίτωνες του Μουσολίνι. Αν αυτό θυμίζει τους "κοπρίτες" του κ. Πάγκαλου, δεν φταίω.
Ακούμε κι άλλα εξομολογητικά από τον ανάλγητο και βίαιο επιστάτη, βλέπουμε και τα κόλπα του και πόσο εκτιμά τα αφεντικά του, τα οποία "θα υπηρετεί και θα υπακούει μέχρι να πάρουν οι φασίστες την εξουσία", βάζοντάς τα στην ίδια μοίρα με τους υφισταμένους του.
Κάτι τι σημαντικό που αναδεικνύεται στο φιλμ είναι και η γενναιοδωρία, η ανωτερότητα της ψυχής του ανθρώπου που δουλεύει με τα χέρια του, είτε πρόκειται για αγρότη -εργάτη γης- είτε για καλλιτέχνη, όπως π.χ. ο θείος και η γυναίκα του νέου αφεντικού. Δεν είναι γενναίοι και γενναιόδωροι από αφέλεια ή χαζομάρα, δεν είναι ευαίσθητοι από αδυναμία· η επαφή με τη γη και με τα πράγματα, με τη δημιουργία γενικά, είναι το εργαλείο που δυναμώνει την καρδιά και το συναίσθημα σε αντίθεση με τις κοντόφθαλμες "εργασίες" του μυαλού, όπως π.χ. η ενασχόληση με τα υλικά αγαθά και το χρήμα καθεαυτό, που το αποδυναμώνουν, το παγώνουν. Ετσι, πεπεισμένοι ότι με το τέλος του πολέμου έχει επέλθει και το τέλος του φασισμού κι έχει ανοιξει ο δρόμος προς το σοσιαλισμό και την κατάργηση των αφεντικών, οι αγρότες παρτιζάνοι παραδίδουν τα όπλα στους στρατιώτες. Με τα γνωστά αποτελέσματα που τα γνωρίσαμε κι εμείς στη χώρα μας. Οταν η ψυχή είναι χαρούμενη, χορταίνει γρήγορα με την τιμωρία των βασικών ενόχων -η τιμωρία είναι φυσική συνέπεια και όχι εκδίκηση- και στρέφει το βλέμμα προς το ποθητό μέλλον, πράγμα που εκμεταλλεύονται οι αντίπαλοι που (παρα)μένουν ψύχραιμοι υπολογιστές και, με τον τρόπο τους, διεκδικούν και ξαναπαίρνουν την εξουσία. Ας μη το ξεχνούμε και αυτό το μάθημα που δείχνει ότι άλλο η εξυπνάδα που έχει οδηγό την αγνότητα της σκέψης και άλλο η κουτοπονηριά που οδηγείται από τη φιλαυτία και τη φιλαργυρία.
3. Μπόνους, μια φράση από το φιλμ "Ο αθώος" του Λουκίνο Βισκόντι, που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Ντ' Αννούντσιο:
«Οι χωρικοί θέλουν να βλέπουν καλοντυμένα τα αφεντικά τους», λέει σε μια στιγμή η κόμισσα.
Εκεί ακριβώς σκέφτηκα τις φανφάρες των πλουσίων, βασιλικούς και άλλους γάμους, βαφτίσια, δεξιώσεις, τελετές, κλπ, που γίνονται "για τα μάτια του κόσμου" και σήμερα, στην "προχωρημένη" εποχή μας, μεταδίδονται απο τα ΜΜΕ, όχι τόσο τα έντυπα όσο τα τηλεοπτικά, ψηφιακά και ηλεκτρονικά δίκτυα.
_____________
Πόσο απέχουμε άραγε από όσα διεκτραγωδούνται στο 1900; Το φιλμ καλύπτει περί τα σαρανταπέντε χρόνια, δηλαδή από την αρχή του προηγούμενου αιώνα μέχρι το τέλος του Β' Π. Πολέμου, όπου αχνοφαίνεται η ελπίδα να σβήσει ο φασισμός -πράγμα που εμείς πια γνωρίζουμε ότι η ελπίδα αυτή διαψεύστηκε, ήταν ουτοπία.
Τί κάνουμε σήμερα που τα γνωρίζουνε όλα αυτά; Τί κάνουμε σήμερα που τα βλέπουμε να ξανάρχονται με καινούργια προσωπεία, με τις μάσκες των τραπεζιτών, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, του Δ.Ν.Τ., της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας, ή, με μια λέξη: των Αγορών;
Τί κάνουμε σήμερα που οι κυβερνήσεις των πολιτισμένων (τρομάρα μας!) χωρών όπου (υποτίθεται ότι) ανήκουμε κι εμείς, φέρονται όπως οι αφεντικοί του προηγούμενου αιώνα, αφήνοντας ανεξέλεγκτο το φασισμό που εξέθρεψαν τα τελευταία σαράντα χρόνια να αλωνίζει;
Εχω και μια απορία: Οι πόλεμοι γίνονται επειδή δεν υπάρχουν λεφτά ή επειδή τα λεφτά περισσεύουν; Τείνω να πιστέψω ότι η πρώτη πρόταση είναι μια ωραία καλυμένη δικαιολογία και ότι συμβαίνει μάλλον το δεύτερο: Οι πόλεμοι γίνονται για να ξοδευτούν λεφτά. Αρα;
Επανέρχεται και το παλιό δίλλημμα:
Οι εξουσιαστές επιβάλλονται στους εξουσιαζόμενους ή οι εξουσιαζόμενοι διαλέγουν τους εξουσιαστές τους; Αν οι εξουσιαστές καλύπτουν την ανάγκη των ανθρώπων να εξουσιάζονται, τί είναι αυτό, ποιος παράγοντας δηλαδή, που εκτρέφει αυτή την αναγκαιότητα;
Ακουσα και ότι ο κ. Παπανδρέου πήγε στο Μέγαρο Μουσικής και αναρωτήθηκα αν έχει πάει ποτέ στο Θεατρικό Μουσείο. Του συνιστώ να μην αργήσει να το επισκεφτεί -αν φυσικά ενδιαφέρεται για τέχνη και πολιτισμό, όπως θέλει να μας πείσει- γιατί ο διορισμένος υπουργός πολιτισμού κ. Γερουλάνος όπου νά 'ναι του βάζει λουκέτο.
12 σχόλια:
Εξουσιαστής/εξουσιαζόμενος, ρόλοι που μαθαίνεις.
Από την άλλοι πάει πολύ λίγος καιρός που βγήκαμε από την ζωόδη αγέλη και ίσως πρέπει να εξελιχθούμε ακόμη
Αν κάτω απο συγκεκριμένες περιστάσεις, οι κάτοικοι μιας πόλης έχουν γίνει πούστηδες, τότε ο δήμαρχος δεν μπορεί να είναι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.
κοριτσι μου εσυ και οι αναρχικοι που σας λυπαμαι γιατι σας κατεστρεψαν τα μυαλα,
μπορεις να καταλαβεις οτι το να ζητας απο τον ελληνα να παραχωρησει τη γη του την καθημερινοτητα του στον ξενο,ειναι το ιδιο με το να ζητησω εγω απο ενα αναρχικο να αγκαλιαστει με ενα ναζιστη λ.χ η οποιον εσεις κατασκευαζετε στο μυαλουδακι σας εχθρο?
καταλαβαινεις τι σημαινει ασυμβατοι χαρακτηρες και ασυμβατοι πολιτισμοι?
το προβλημα ειναι καθαρα πολιτισμικο και ανυπερβλητο εκτος και αν καταργησετε τους πολιτμσους και αλλοτριωθουν απαντες,αλλιως θα εχουμε κατακτησεις και εξαφανισεις.
καταλαβαινεις οτι το να ζητας απο τον ελληνα να απεμπολησει τον πολιτισμο του ειναι ολοκληρωτισμος και γεννα φυσικη αντιδραση λογω καταπιεσης που αν δεν αντιδρασει γεννα ολοκληρωτικη εξαφανιση του?
καταλαβαινεις οτι δεν μπορει κανεις να επιβαλλει χωρις αντιδραση την καταπιεση του πολιτισμου μας εμας των ελληνων?
καταλαβαινεις οτι οι ξενοι δεν εχουν συμβατο πολιτισμο με εμας,και οτι ο δικος τους τροπος ζωης ειναι μονο για τα χωματα τους?
αν μεταφερουν αυτο στα δικα μας τοτε προκειται για κατακτηση.
δεν διαφερει απο την οσμανικη τελικα.
συγκρουση πολιτισμων και καταπιεση θελετε?
αν οχι παψτε να ευλογατε την συγκρουση
πρωτα να αγκαλιαστειτε εσεις με τους ναζι και μετα να ζητατε απο τον ελληνα να κανει ενα αφορητο προξενειο με αλλοφυλλους που δεν ταιριαζουμε στα ηθη τα εθιμα και τον χαρακτηρα.
με το στανιο γαμος δεν γινεται.εσυ θα παντρευτεις ποτε με προξενειο με καποιον που δεν ταιριαζεις?γιατι λοιπον θελεις να επιβαλλεις σε εμενα κατι ψυχικα ανυποφορο ,να με βαλεις να ζω αναμεσα σε ξενους που δεν με εκφραζει ο πολιτισμος τους?
πολεμοι γινονται με τετοιες παρα φυσιν αναμειξεις οχι πολυπολιτισμοι ουτε τετοιες φαντασιωσεις αρχοντων.
Ανώνυμε, ανέβασα το σχόλιό σου επειδή δεν καταλαβαίνω πού κολλάει με το συγκεκριμένο ποστ. Για άλλα πράγματα γραφουμε, με τα οποια μπορει και να συμφωνησεις --αν τα διαβασεις!
Ομολογώ ότι δεν παύει να με εκπλήσσει η διαρκής επαλήθευση αυτού που έλεγε ο Προυστ (στο περίπου): «ο συγγραφέας γράφει, αλλά ο αναγνώστης διαβάζει αυτό που ο ίδιος θέλει να διαβάσει»!!!
Πολύκαρπε και Τροβατόρε, το πιάσατε το νόημα! ;)
Τα πάντα φυτρώνουν εκεί που υπάρχουν οι συνθήκες.
Το φυτό δεν ευθύνεται μόνον αυτό.
Η αγιοποίηση πολές φορές κρύβει άλλα.
Όταν υπάρχουν συνθήκες κατάλληλες φυτρώνουν τα πάντα.
Το ζήτημα είναι ότι το 1900 και άλλο το σήμερα. Η κουβέντα είναι μεγάλη.
Τροβατόρε, κάπως ετσι, για τουτο και το ερωτημα/απορια: «Πόσο απέχουμε άραγε από όσα διεκτραγωδούνται στο 1900;»
Ο κοινος παρανομαστης ειναι πως -και σήμερα οπως και τότε- βρισκομαστε μπροστα στο φαινομενο μιας αλλαγης, οπότε.. ας εχουμε αφτια και ματια ανοιχτα!
Νομίζω ότι σήμερα οδεύουμε σε ένα πιό σημαντικό σταυροδρόμι απο ποτέ.
Υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι λόγοι που με κάνουν να το πιστευω.
Οι πολώσεις δεν θα εμφανισθούν ούτε με τα ρούχα αλλά ούτε ίσως και με τα ονόματα του παρελθόντος.
Εν πάσει περιπτώσει θα είναι ασύγκριτα ποιό έντονες ακριβώς επειδή το ιστορικό διακύβευμα θα είναι περισσότερο απο ποτέ (στην ανθρώπινη ιστορία) κρίσιμο.
Νομίζω ότι οι πραγματικές πολώσεις θα εμφανισθούν σήμερα με διαφορετικό μανδύα. Θα τις γεννήσει η πορεία προς ένα ιστορικό σταυροδρόμι ασύγκριτα πιό κρίσιμο απο τα προηγούμενα σε όλη την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας.
Πιθανότατα θα είναι εντονότερες απο ποτέ.
«Οι πολώσεις δεν θα εμφανισθούν ούτε με τα ρούχα αλλά ούτε ίσως και με τα ονόματα του παρελθόντος.»
Συμφωνώ. Οσο για τη ζαριά, όσο προχωρά η Ιστορία, τόσο πιο απρόβλεπτο και δύσκολο γίνεται το παιχνίδι. Δίκιο είχε η γιαγιά μου που συμβούλευε συχνά: «νά'χεις τα μέντε σου!» (τα μυαλά στο κεφάλι σου, δηλαδή).
Δημοσίευση σχολίου