Οικονομία μου, αμαρτία μου!

Πέτυχα στο blog Techie Chan ένα σούπερ ποστ περί οικονομίας και οικονομικών (χρήμα, χρέος και δε συμμαζεύεται) και συνιστώ ανεπιφύλακτα την ανάγνωσή του, μαζί με τα συνοδευτικά σχόλια. Μη τρομάξετε με το μέγεθός του, μπορείτε να το αντιγράψετε και να το τυπώσετε! Μεταφέρω εδώ τις πρώτες παραγράφους:

Υπάρχει πάντα αυτός ο σπαστικός τύπος σε διάφορες ταινίες που παρακολουθεί ατάραχος τον ήρωα να βασανίζεται και η μόνη συμβουλή που δίνει είναι: "δεν θα τα καταφέρεις". Κάπως έτσι νιώθω από τον Μάη και μετά, με τα μνημόνια με τις κάρες του αγίου σουλπικίου και άλλες παπάρες που μας ταίζουν για κουτόχορτο. Κι αν δεν ήμουν μέσα στα σκατά κι εγώ, θα περίμενα χαμογελώντας σαρδώνεια να σπάσει ο άλλος τα μούτρα του. Και τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτα παραπάνω δηλαδή, απλά αντί να χαμογελάω, είμαι οργισμένος.

Συχνά λοιπόν ρίχνω διάφορους αφορισμούς για το πως το μαγαζί είναι καταδικασμένο, κοροϊδεύοντας μάλιστα ότι τα βλέπω όλα αυτά στην κρυστάλλινη σφαίρα μου. Ηρθε η ώρα λοιπόν να εξηγήσω συγκεντρωτικά από που αντλώ την τσαρλατάνικη πεποίθησή μου. Το παρακάτω κείμενο είναι μια προσπάθεια να εξηγήσει για ποιο λόγο ο καπιταλισμός όπως τον ξέραμε τα τελευταία 40 χρόνια, δεν πρόκειται να μας βγάλει από τα σκατά που ο ίδιος μας έβαλε.

Η ποσοτική θεωρία του χρήματος.

το χρήμα ως εμπόρευμα δεν είναι μαρξιανή έννοια είναι νεοκλασσική. Είναι βασικό κομμάτι της θεωρίας του Φρίντμαν (του μονεταρισμού) που βασίζεται στην εξής απλή εξίσωση.

Μ x V = P x Q

όπου Μ είναι η ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί
V είναι η ταχύτητα κυκλοφορίας του (πόσες φορές το ίδιο δολάριο αλλάζει χέρια)
P είναι το επίπεδο τιμών και Q η ποσότητα των αγαθών που κυκλοφορούν

Αυτό με λίγα λόγια σημαίνει πως όσο ανεβαίνει α) η ποσότητα του χρήματος, και β) η ταχύτητα κυκλοφορίας του, τόσο ανεβαίνουν οι τιμές P (διότι η ποσότητα των αγαθών Q δεν αυξάνεται τόσο γρήγορα).

Άρα σύμφωνα με τον Φρίντμαν, ο πληθωρισμός (το επίπεδο τιμών P) είναι αποτέλεσμα της ποσότητας του χρημάτος που κυκλοφορεί (και της ταχύτητας). Γι αυτό και ονομάζεται ποσοτική θεωρία του χρήματος, διότι θεωρεί πως ο πληθωρισμός (η άνοδος του επίπεδου τιμών) είναι ένα καθαρά νομισματικό φαινόμενο.

Πόρισμα αυτής της θεωρίας, είναι πως οι κεντρικές τράπεζες, ελέγχοντας την ποσότητα του χρήματος Μ μπορούν μέσω αυτής να ελέγξουν τις τιμές P. Για ποιό λόγο είναι σημαντικό αυτό?

Ο ιστορικός καπιταλισμός είναι γνωστό πως περνάει διάφορες κρίσεις που πρώτος ο Μαρξ μας τις περιέγραψε ως ενδημικές (και κανείς δεν τον αμφισβήτησε γιαυτό). Εάν πάρουμε τις ΗΠΑ για παράδειγμα στον 19ο αιώνα, ο καπιταλισμός χτύπαγε μια κρίση σχεδόν κάθε 20 χρόνια με εντυπωσιακή ακρίβεια. Ο Φρίντμαν λοιπόν πούλησε την ιδέα πως με την εξίσωσή του, ο καπιταλισμός μπορεί να απαλλαχθεί από τις κρίσεις. Μάλιστα πήγε τόσο μακριά το μάρκετινγκ του μονεταρισμού υποστηρίζοντας πως η κρίση του 1929-39 θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν ακολουθούσαμε τη συνταγούλα του.

Κι αυτή η δήλωση είναι σημαντική στα μυαλά των υποστηρικτών του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Διότι το 1929 ο καπιταλισμός όπως τον ξέραμε πέθανε πέρα από πάσα αμφιβολία. Δεν είναι τυχαίο πως η δεξιά πάντα κατηγορούσε τον Ρούσβελτ ως προδότη της τάξης του και κομουνιστή. Όπως δεν είναι τυχαίο πως ο Ρούσβελτ ήταν ο τελευταίος πρόεδρος στις ΗΠΑ που εκλέχθηκε 4 συνεχόμενες φορές. Παρόλαυτά ο παλιός καπιταλισμός πέθανε υπέρ της μικτής οικονομίας, της παραδοχής δηλαδή πως ο καπιταλισμός είναι ένα ατελές σύστημα που οδηγεί σε κρίσεις και πρέπει το κράτος να τον έχει από κοντά και να παρεμβαίνει συνεχώς.

Γι αυτό είναι και σημαντική η συνταγούλα που πλάσαρε ο Φρίντμαν. Διότι ξαναέδωσε ελπίδες στη δεξιά πως ο καπιταλισμός μπορεί να είναι ένα τέλειο σύστημα που αυτορυθμίζεται, φτάνει μόνο η κεντρική τράπεζα να κάνει μερικούς μικρο-ελιγμούς.

Ο ουράνιος καπιταλισμός.

Σύμφωνα λοιπόν με τη μονεταριστική φαντασίωση, η κεντρική τράπεζα, λύνει μέσω της ποσότητας του χρήματος που προσφέρει στην οικονομία όλα τα ζητήματα της κυκλικής φύσης του καπιταλισμού. Όταν η οικονομία το έχει ανάγκη, η κεντρική τράπεζα αυξάνει την ποσότητα του χρήματος Μ προκειμένου η ελαφρά αύξηση των τιμών να οδηγήσει σε ανάπτυξη μέσω του γνωστού παλιού ενάρετου κύκλου. Η επενδυτική τράπεζα με τα παραπάνω φρέσκα χρήματα, επενδύει σε μετοχές, οι μετοχές ανεβαίνουν, ο χαρούμενος εργαζόμενος βλέπει πως οι μετοχές του ανέβηκαν, άρα είναι πιο πλούσιος άρα ξοδεύει περισσότερο αγοράζοντας περισσότερα αγαθά, άρα περισσότερα κέρδη για την επιχείρηση, ακόμα υψηλότερες τιμές στις μετοχές κλπ κλπ.

Αντίθετα όταν όλοι παραείναι χαρούμενοι, η κεντρική τράπεζα μειώνει την ποσότητα του χρήματος Μ, δημιουργώντας μια πτώση των τιμών που τους κάνει όλους να φοβούνται λιγάκι και να μην ξοδεύουν τόσο, κρατώντας την οικονομία σε ένα θεωρητικά λειτουργικό επίπεδο.

____________________________________
ΣΗΜ.1. Ολόκληρο το άρθρο εδω: http://techiechan.com/?p=738
ΣΗΜ.2. Τώρα που γίνατε σοφώτεροι, μπορείτε να δείτε και αυτο το διασκεδαστικό Video απο την Αυστραλία, που έχει και ελληνικούς υπότιτλους (επιλογή πατήστε αριστερα 100% και διαλεξτε)
ΣΗΜ.3. Μεταξύ μας, μου είναι αδύνατον να ανησυχήσω και πολύ, επειδή η μοίρα (φαίνεται να) είναι κοινή για όλο τον πλανήτη. Απλώς, εμείς πέσαμε (ή μας ρίξαν) πρώτοι στο καζάνι. Ισως αυτό να είναι το θετικό της υπόθεσης, γιατί μπορεί να βγούμε και πρώτοι!