Ανάπτυξη και "ανάπτυξη"

Δηλώνω πρώτα πρώτα ότι δεν είμαι ειδική περί τα οικονομικά. Αυτό όμως δεν με εμποδίζει να σκέφτομαι περί τα οικονομικά. Σκέφτηκα λοιπόν κάτι για την "ανάπτυξη". Τι σκέφτηκα; Χμμ.. διαβάστε και γελάστε -ή μη γελάτε, το ίδιο κάνει-, αρκεί να μη πάρετε στα σοβαρά όσα γράφω και, αν το πάρετε στα σοβαρά, ξεχάστε το γρήγορα!

Σκέφτηκα ότι η ανάπτυξη της οικονομίας μιας χώρας βασίζεται στην παραγωγή προϊόντων και στις εξαγωγές αυτών των προϊόντων κυρίως, παρά στην κατανάλωσή τους στο εσωτερικό της χώρας αυτής. Ωραίο το εμπόριο, ευνοεί και την επικοινωνία, συνάπτουμε και κοινωνικές σχέσεις με μακρινούς λαούς, μαθαίνουμε καινούργια πράγματα, κλπ κλπ.

Από το σημείο αυτό όμως μέχρι το σημείο να εξαρτάται η ευημερία μας απολύτως από το εμπόριο υπάρχει κάποια απόσταση. Υπάρχουν και άλλα πολλά πράγματα που μπορούν να φέρουν τους λαούς κοντά εκτός από την ανταλλαγή προϊόντων. Είναι τα πολιτισμικά και πολιτιστικά προϊόντα, είναι τα προϊόντα της γνώσης, της εκπαίδευσης, της τέχνης, κλπ κλπ, τα οποία αναπτύσσονται μεν και αυτά, αλλά στο περιθώριο των εμπορικών σχέσεων.

Αν έπαιρνε μια στροφή το όλο σύστημα -ΑΝ λέμε- και γινόντουσαν τα πολιτιστικά αγαθά τα κυρίως ανταλλάξιμα και εμπορεύσιμα αγαθά, αντί των υλικών αγαθών; Τι θα άλλαζε τότε; Πρώτα πρώτα, η Ε.Ε. ως τόπος με "βαρειά βιομηχανία πολιτισμού" -έκφραση κλεμμένη από την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη- θα μεγαλουργούσε διεθνώς. Η Κίνα επίσης, αν βασιζόταν κυρίως στον πλούσιο πολιτισμό της, θα ηρεμούσε κάπως από την παραγωγική τσίτα(!) που βρίσκεται σήμερα και που την οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο χάος που όλοι γνωρίζουμε ως παθόντες!

Αν μπορούσε να περιοριστεί η μανία κατανάλωσης; Αν παραγόντουσαν ξανά "αθάνατες" συσκευές, όπως πριν μερικές δεκαετίες, που θα κρατούσαν μια ζωή -που λένε- χωρίς να είσαι αναγκασμένος να τις ανανεώνεις κάθε τρεις και λίγο, δεν θα ξοδευόταν μεγάλο μέρος των αποδοχών σου σε τέτοιες αγορές. Θα μου πεις ότι τότε θα μειωνόταν η παραγωγή και δεν θα χρειαζόντουσαν τόσοι πολλοί εργάτες και θα αυξανόταν η ανεργία και και και...

Ναι μεν, αλλά. Αν οι εργάτες δούλευαν ανθρωπινά τρεις μέρες τη βδομάδα -λέμε τώρα- και πληρωνόντουσαν κανονικά μηνιάτικα, τι θα γινόταν; Θα γέμιζε ο κόσμος ευτυχισμένους ανθρώπους, αλλά θα μειωνόταν παράλληλα το κέρδος των επιχειρήσεων. Μάλιστα... Το πρόβλημα λοιπόν εστιάζει στις επιχειρήσεις και στα κέρδη τους.

Αν οι επιχειρήσεις άλλαζαν νοοτροπία -μπροστά στον κίνδυνο να κλείσουν λέμε- και αποφάσιζαν να περιορίσουν τα κέρδη τους; Θα μπορούσαν να αποκομίζουν πρόσθετα οφέλη από άλλες δραστηριότητες, όπως π.χ. η τόνωση του εμπορίου, η παραγωγή, κλπ κλπ, σε άλλες σφαίρες, όπως οι πολιτιστικές. Ενας εργοστασιάρχης ηλεκτρικών συσκευών, κάλλιστα θα μπορούσε να παράγει τις μισές συσκευές σε άριστη ποιότητα -ανθεκτικές δλδ- και παράλληλα να οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις, να χρηματοδοτεί καλλιτέχνες και να εμπορεύεται τα έργα τους, να τυπώνει εκατομμύρια βιβλία, να συσκευάζει φάρμακα ή τρόφιμα, κλπ κλπ.

Να γίνουν οι επιχειρήσεις πολλαπλών ενδιαφερόντων και να σπάσουν τα μονοπώλια, όπως π.χ. των φαρμακευτικών εργοστασίων ή των εργοστασίων παραγωγής και συσκευασίας τροφίμων, κλπ κλπ. Θα μίκραιναν μεν επιχειρήσεις με το να μοιράζονται σε πολλούς τομείς, αλλά θα κέρδιζαν οι πολλοί. Η εξειδίκευση σε ένα είδος, σε ένα τομέα, είναι το απόλυτο ευαγγέλιο σήμερα. Εχω ακούσει να διηγούνται το παράδειγμα της καλτσοβιομηχανίας ΠΟΥΡΝΑΡΑ, ότι δλδ φαλίρισε όταν ξανοίχτηκε σε πολλά σχέδια και τύπους καλτσών και δεν έμεινε στα τρία τέσσερα γνωστά είδη, να αναπτύξει και μεγιστοποιήσει την παραγωγή αυτών των μετρημένων ειδών κάλτσας δηλαδή.

Μπορώ να το καταλάβω αυτό, αλλά μπορώ καλύτερα να καταλάβω τον ευφάνταστο εργοστασιάρχη που έδινε εργασία σε πολύ περισσότερους ανθρώπους από όσους χρειαζόντουσαν για την παραγωγή περιορισμένων ειδών. Επειδή, για τα πολλά είδη και σχέδια, έδινε δουλειά σε μεγαλύτερη ποικιλία εργαζομένων, όπως π.χ. σε καλλιτέχνες, σχεδιαστές, πλασιέ, κλπ κλπ, πέρα από τον μεγαλύτερο αριθμό εργατών.

Νομίζω ότι έκλεισε τελικά επειδή η αγορά δεν τον σήκωσε, που λένε, ήταν μικρή. Το περιορισμένο αγοραστικό κοινό προτίμησε τα νέα φτηνότερα και λιγότερο ανθεκτικά προϊόντα νάυλον, που ξεμύτισαν εντωμεταξύ. Είμαι περίεργη να δω πώς θα πάει στην αγορά το αναμενόμενο πλαστικό ινδικό τουτού που καταναλώνει αέριο! Η φτήνεια τρώει τον παρά και αν ο κόσμος δεν έχει χρήματα να ψωνίσει βλέπω να φαλιρίζουν σύντομα όλες οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες! (αστείο είναι αυτό, θα αγοράσουν από πέντε τουτού ο καθένας οι κάτοικοι των αντιστοίχων Β.Π. της Ε.Ε. και θα επέλθει ισορροπία)

-->> Λίγο (ή πολύ) ασυνάρτητο κείμενο, αλλά μόνο σκέψεις γράφω στα κουτουρού...

Α! Μια άλλη ιδέα είναι να διανέμεται από κάθε μεγάλη επιχείρηση ένα ποσοστό προϊόντων δωρεάν ή με πολύ μικρό τίμημα σε όσους δεν διαθέτουν χρήματα να αγοράσουν σε κανονική τιμή ή να γίνεται η διανομή με κλήρωση. Τι θα κέρδιζαν έτσι; Τη διατήρηση του ρυθμού παραγωγής; Ασε να το σκεφτώ λιγάκι ακόμα...

Εδώ που τα λέμε όμως, η ανάπτυξη δεν μετατρέπεται σε πρόβλημα εξαιτίας των επιχειρήσεων, όσο εξαιτίας της εμπορευματοποίησης του ίδιου του χρήματος. Το χρήμα έχει γίνει προϊόν το ίδιο και παράγει υπεραξία μέσα από το πέρασμά του από τα διεθνή χρηματιστήρια. Οπότε; Να καταργηθεί το χρήμα ή τα χρηματιστήρια; Μπα, το μόνο που απαιτείται -λέμε τώρα, ε- είναι να αποκτήσει ξανά μια βάση, ένα σημείο αναφοράς. Αν π.χ. ένα βότσαλο συγκεκριμένου μεγέθους αντιστοιχεί σε ένα ευρό, να μπορεί να ψωνίζει κανείς με βότσαλα!!!