Ολίγα περί Copyright

Αναδημοσιεύω μερικά τμήματα του εξαιρετικού άρθρου με τίτλο Η πρόταση οδηγίας για την επέκταση της διάρκειας προστασίας των ηχογραφημάτων υποθηκεύει το πολιτιστικό μας μέλλον των Νίκου Κοσσυφίδη και Πρόδρομου Τσιαβού. Αυτά που νομίζω ότι αρκούν για να καταλάβει κάποιος τι σημαίνει Copyright, πράγμα που μου πήρε αρκετό χρόνο να καταλάβω και'γώ πριν μερικά χρονάκια. Απορούσα βέβαια γιατί ο πολύς κόσμος δεν καταλαβαίνει, τώρα όμως είμαι βέβαιη ότι απλά ο πολύς κόσμος δεν είχε ενδιαφερθεί. Ο πολύς κόσμος ενδιαφέρεται όταν κοντεύει να φτάσει ο κόμπος στο χτένι, που λένε, αλλά και τότε ακόμα δεν είναι αργά! Εμπρός παιδιά! Γερά!

Γράφουν οι συντάκτες του άρθρου:

Τι είναι το Copyright

Το Copyright είναι χοντρικά τα αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών στα έργα τους και αντιστοιχεί σε γενικές γραμμές σε δύο είδη δικαιωμάτων: Πρώτον, στα δικαιώματα των δημιουργών επί των πρωτοτύπων πνευματικών τους έργων, που αποκαλούνται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και δεύτερον, στα δικαιώματα των υπόλοιπων συντελεστών (τραγουδιστών, μουσικών συνοδείας, ηθοποιών, παραγωγών, ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών κλπ) που αποκαλούνται συγγενικά δικαιώματα. Ο στόχος του Copyright είναι να δίνει στον δημιουργό την αποκλειστικότητα της διακίνησης των έργων του για ορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να μην μπορεί κάποιος άλλος να αντιγράψει πχ. τα έργα του και να τα πουλήσει.

Όταν παρέλθει η διάρκεια του Copyright, το έργο πλέον είναι ελεύθερο και ο καθένας μπορεί να το αντιγράψει, να το μοιράσει, να το προβάλλει κλπ και όπως λέμε καταπίπτει στο "public domain" και γίνεται πλέον δημόσιο αγαθό προς όφελος της κοινωνίας.
(...)

Προβλήματα λειτουργίας του Copyright

Ενώ το Copyright, ως περιορισμένο δικαίωμα για την ενίσχυση της δημιουργικότητας, είναι εξαιρετικά χρήσιμο για το μεμονωμένο δημιουργό και το κοινωνικό σύνολο, έχει πλέον σε αρκετές περιπτώσεις εκφυλιστεί. Το παράδειγμα των μουσικών παραγωγών είναι ίσως το πιο τρανταχτό: Σε μια μουσική παραγωγή οι μεν δημιουργοί και τραγουδιστές παίρνουν ένα κέρδος επί των πωλήσεων της τάξης του 5-15%, και πάντως ανάλογο της φήμης και της διαπραγματευτικής ισχύος που έχει ο καθένας τους, και ως αντάλλαγμα εκχωρούν στις δισκογραφικές τα δικαιώματα αποκλειστικής διακίνησης των έργων τους (τους λένε δηλαδή στο συμβόλαιο που υπογράφουν ότι δεν θα κάνουν τον ίδιο δίσκο π.χ. με άλλη δισκογραφική ή μόνοι τους). Οι δε μουσικοί συνοδείας (session musicians, είναι οι μουσικοί που προσλαμβάνονται για να παίξουν τα διάφορα όργανα σε μια ηχογράφηση) εκχωρούν πλήρως τα συγγενικά δικαιώματά τους στις δισκογραφικές για κάθε δουλειά που κάνουν και πληρώνονται εφάπαξ. Οι δισκογραφικές έτσι έχουν τελικά ως παραγωγοί τα συγγενικά δικαιώματα επί του συνόλου της παραγωγής για 50 χρόνια (αφού έχουν πάρει και τα δικαιώματα των μουσικών συνοδείας) και το αποκλειστικό δικαίωμα διακίνησης της παραγωγής γι αυτό το χρονικό διάστημα λόγω των συμβολαίων που υπογράφουν. Με άλλα λόγια η παραγωγή τους ανήκει πλήρως για 50 χρόνια και οι δημιουργοί/τραγουδιστές μόνο μέσω των δισκογραφικών μπορούν να έχουν κάποιο κέρδος από το έργο τους. Οι μουσικοί συνοδείας φυσικά δεν έχουν κανένα κέρδος μακροπρόθεσμα. Ακριβώς επειδή πληρώνονται εφάπαξ, μόνο το 5% έχουν μόνιμη δουλειά και γενικώς βρίσκονται σε άσχημη οικονομική κατάσταση.

Τι αλλάζει

Απο το 2010 και μετά, έργα που ερμηνεύτηκαν την 10ετία του 60 -που η μουσική και η δισκογραφία γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη- θα αρχίσουν σιγά σιγά να απελευθερώνονται, στερώντας απ’ τις δισκογραφικές, τεράστια έσοδα. Έτσι οι δισκογραφικές ξεκίνησαν αγώνα δρόμου για να επεκταθεί η διάρκεια των δικαιωμάτων που έχουν επί των ηχογραφήσεων (μάλιστα λένε γενικά για τις ηχογραφήσεις, όχι μόνο για τις μουσικές παραγωγές) απο τα 50 χρόνια στα 95 (όπως είναι στις Η.Π.Α.) και να μη χάσουν τα κέρδη τους. Ως άλλοθι για να περάσουν την αλλαγή αυτή χρησιμοποιούν το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετοί καλλιτέχνες που θα χάσουν χρήματα με τη λήξη του copyright των δισκογραφικών. Αναφέρονται προφανώς σε διάσημους καλλιτέχνες της εποχής των 60s που είχαν τη δυνατότητα να κάνουν σοβαρά συμβόλαια, γιατί οι υπόλοιποι καλλιτέχνες της εποχής δεν παίρνουν σχεδόν τίποτα ούτως ή άλλως, ενώ ξεχνούν να πουν ότι οι δημιουργοί εξακολουθούν να έχουν τα πνευματικά τους δικαιώματα μέχρι και 70 χρόνια μετά το θάνατό τους οπότε μπορούν κάλλιστα να ξαναβγάλουν δίσκο (με την ίδια ή άλλη δισκογραφική, ή και οι ίδιοι ανεξάρτητα) και να έχουν κανονικότατα κέρδη. Επίσης χρησιμοποιούν ως επιχείρημα ότι χάνουν περίπου 1-2 δισ. δολάρια εξαιτίας της πειρατείας κάθε χρόνο, με το φαινόμενο να γιγαντώνεται και έτσι οδηγούνται σε απολύσεις και σε μείωση των επενδύσεών τους σε νέους καλλιτέχνες. Αντιθέτως προτιμούν τις "φίρμες" αφού μόνο 1 στα 8 CD είναι κερδοφόρα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζουν μεγάλες δισκογραφικές όπως η BMG, η Warner, η EMI και η Universal, οι γνωστές και ως "big four" αφού ελέγχουν μόνες τους πάνω απο το 70% της παγκόσμιας αγοράς σύμφωνα με μελέτη του ifpi (http://www.ifpi.org/content/section_news/20050802.htm) και άλλων οργανισμών. Έτσι ισχυρίζονται πως η επέκταση του copyright που διαθέτουν θα τους βοηθήσει και να επενδύσουν σε νέους καλλιτέχνες και να μην κάνουν απολύσεις. Φυσικά, αυτό αφορά μόνο αυτές τις 4 μεγάλες δισκογραφικές αφού κατά βάση αυτές έχουν το copyright από έργα της εποχής ή έχουν αγοράσει μικρότερες δισκογραφικές της εποχής και το έχουν πάρει από αυτές.

______________________________
ΣΗΜ.1. το άρθρο συνεχίζεται με πολλά στοιχεία, περιέχει και άλλες ενότητες, όπως π.χ. "Παράπλευρες απώλειες για τον πολιτισμό", "Ο McCreevy (ξανα)χτυπά", "Αντιδράσεις", "Οι ψήφοι των Ελλήνων Ευρωβουλευτών", κλπ. Μελετήστε το καλά καλά και μετά μη ξεχάσετε να ψηφίσετε εδώ

ΣΗΜ.2. αυτό που νομίζω οτι φταίει, είναι -κυρίως!- η μεταβίβαση των δικαιωμάτων Copyright από τους καλλιτέχνες σε άλλους. Αναφέρομαι στην περίπτωση που έχει ξυπνήσει τον πολύ κόσμο προσφάτως, δλδ στις εταιρείες παραγωγής μουσικών έργων.

ΣΗΜ.3. το Copyright (λογικά) ανήκει στον κάθε καλλιτέχνη αποκλειστικά και αυτός είναι ελεύθερος να διαθέσει με όποιο τρόπο επιθυμεί τα έργα του. Τα λεγόμενα Creative Commons π.χ. είναι μια ένδειξη χρήσης του δικαιώματος του καλλιτέχνη σχετικά με το δικό του έργο ποκλειστικά.

ΣΗΜ.4. νομίζω ότι μια γενναία απόφαση (γενναία, όσον αφορά το "χαρτζηλίκι" που θα χάσουν από τις δισκογραφικές εταιρείες) των κυβερνητών του πλανήτη (όλων, όχι μόνο των αρχηγών) είναι η απαγόρευση της μεταβίβασης του Copyright από τον καλλιτέχνη σε οποιονδήποτε άλλον, ακόμα και στον άμεσο κληρονόμο του. Οταν ένα μυαλό πάψει να υπάρχει, παύει η δημιουργική του ικανότητα, έτσι δεν είναι; ή μήπως νομίζετε ότι ο Αισχύλος δημιουργεί ακόμα από τον τάφο του;

ΣΗΜ.5. επειδή εμείς οι καλλιτέχνες είμαστε τεμπέληδες και δεν (θέλουμε να) μας απασχολούν πεζά πράγματα, όπως π.χ. τα οικονομικά, και χρειάζομαστε όλο το χρόνο μας για να δημιουργούμε, να "παράγουμε έργο" δλδ, είμαστε πρόθυμοι να υποταχτούμε σε διάφορους "νταβατζήδες" που αναλαμβάνουν να μας... ξεκουράσουν(!) ώστε να αφοσιωνόμαστε αναπόσπαστα στη δημιουργία, κλπ κλπ ωραία πράγματα -και λέξεις! Αυτό όμως ανοίγει θέματα αντικοινωνικά, όταν, αντί να παραδίδουμε τη διαχείριση του έργου μας, εκχωρούμε ολόκληρο το έργο! Είναι σαν να πουλάμε το μυαλό μας!!!

ΣΗΜ.6. οπότε, αρκεί η εκχώρηση της διαχείρισης του έργου και εδώ δεν χωρούν "αποκλειστικότητες" και άλλα συναφή. Τελεία και παύλα. Μπορώ π.χ. να δημιουργήσω κάτι (γραπτό, μουσική, κλπ) και να επιτρέπω σε κάποιον να το διαχειριστεί, να το τυπώσει, να το γράψει σε σιντί, να το προωθήσει, κλπ, και να κερδίσει από αυτό, χωρίς να του δίνω το δικαίωμα ιδιοκτησίας του έργου μου, και κατά συνέπεια του μυαλού μου, του εαυτού μου. Τελεία και παύλα -επίσης.

ΣΗΜ.7. άλλο πράγμα είναι το πνευματικό δικαίωμα του δημιουργού για το έργο του και άλλο πράγμα είναι το ίδιο το έργο -και κατ'επέκταση ο ίδιος ο δημιουργός.

ΣΗΜ.8. ΚΑΤΩ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ! ΚΑΤΩ ΔΟΥΛΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ!