Σελίδες

Τετάρτη 28 Μαΐου 2008

Το τέλος της τρέλας - El fin de la locura

Είναι ακόμα Μάης και εκείνον το Μάη δεν πρέπει να τον ξεχνάμε -ή μήπως πρέπει; Το χρέος μου το κάνω σήμερα, λίγες μέρες πριν τελειώσει ο μήνας, και ανεβάζω κάτι τι σχετικό.

Η ανάμνηση εκείνου του Μάη μένει τόσο ζωντανή, αθάνατη, σαν να μη πέρασε, σαν να μη τέλειωσε το όνειρο, σαν να μη κατάπιε ο ορθολογισμός της οικονομικής ανάπτυξης (δήθεν και τάχα μου) την τρελή, την παράλογη για τους ενήλικες, φιλοδοξία των νέων ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον χωρίς πόλεμο και βία.

Το βιβλίο σκονιζόταν πάνω στο τραπέζι, μπροστά μου, από το Φλεβάρη που το αγόρασα και μόλις τώρα κατάφερα να το διαβάσω, χωρίς διακοπή, με μια ανάσα που λένε. Είναι ένα βιβλίο όπου ο Μάης του 1968 στο Παρίσι είναι όχι μόνο παρών ως ανάμνηση αλλά απολύτως ζωντανός. Μια ευκαιρία να ζήσει ο αναγνώστης τα γεγονότα που συγκλόνισαν τη Γαλλία και τον κόσμο, αλλά και να τρέξει πιο μακριά τη σκέψη του -προς τα έξω και προς τα μέσα. Αντιγράφω ένα μικρό δείγμα που με εντυπωσίασε (ανέκαθεν ό,τι αφορά λέξεις με εντυπωσιάζει) και τρέχω να ψωνίσω το βιβλίο και στα ισπανικά.

«Να με πάλι, άτριχος κι απροστάτευτος, νεογέννητος. Κλαψουρίζω, ωρύομαι και κατουριέμαι -μια μηχανή προγραμματισμένη να κάνει άνω κάτω τους ενήλικες γύρω της. Υστερα μπουσουλάω από τη μιαν άκρη στην άλλη, κυλιέμαι στο χαλί, στριφογυρίζω σαν γάτος και στο τέλος επιχειρώ να φάω ένα κουβαράκι μαλλί. Ασ' το αυτό!, μου φωνάζει κάποιος. Δεν καταλαβαίνω τις λέξεις, αλλά ο τόνος είναι τόσο απειλητικός που φτύνω τα κλώσματα. Από την πρώτη στιγμή της γέννησής μου είμαι αναγκασμένος να παλεύω με μια γλώσσα προπορευόμενη και προγενέστερή μου. Τόσο απλό και τόσο τραγικό. Μη καταλαβαίνονυας ότι ασκεί βία επάνω μου, η μητέρα μου επαναλαμβάνει μέχρι κόρου νανουρίσματα, εντολές, κανακέματα, γλυκόλογα και άλλες σαχλαμάρες που ο εγκέφαλό μου απομνημονεύει χωρίς καλά καλά να το αντιλαμβάνεται. Μεταμορφωμένη σε τυραννική παραγωγό ήχων, η μητέρα μου με υποχρεώνει να μάθω έναν άπειρο αριθμό αποχρώσεων, τόνων και τονισμών. Η γλώσσα με τυλίγει (με καταβροχθίζει), ίδιον με το ψάρι που σπαρταράει πιασμένο σ' ένα δίχτυ λέξεων. Μόνον οι ενοχλητικοί ήχοι μοιάζει να έχουν σημασία για τους ενήλικες. Τα αντικείμενα χάνονται πέρα, στο βάθος, καλυμμένα από την ομίχλη των ονομάτων τους. Κάποια στιγμή μου έρχεται η ιδέα να αγνοήσω τις λέξεις που προσδιορίζουν τα πράγματα -τα σημαίνοντα, για να χρησιμοποιήσω τον όρο που έκλεψε ο Λακάν από τους γλωσσολόγους-, σύντομα όμως κατανοώ ότι η επιθυμία μου είναι εξίσου μάταιη με αυτήν του Αχιλλέα¹ όταν επιδιώκει να φτάσει τη χελώνα. Η ύψιστη κατάρα, το άκρον άωτον του παραλόγου, έγκειται στο ότι οι λέξεις ουδέποτε οδηγούν στην πραγματικότητα· δεν είναι σκαλοπάτια που επιτρέπουν την αναρρίχηση στην κορυφή των πραγμάτων, δεν είναι αγωγοί, παλαμάρια ή γέφυρες στον ωκεανό του α-νοήτου· όχι, οι λέξεις, οι τρισκατάρατες οι λέξεις είναι έργα της κολάσεως και οδηγούν απλώς σε άλλες λέξεις, σε έναν ιστό αράχνης που όσο προχωρεάς τόσο σε περιτυλίγει. Εξοργισμένος, χτυπιέμαι απελπισμένα επιχειρώντας να αποδράσω, αλλά δεν καταφέρνω παρά να βυθιστώ στις κινούμενες άμμους της γλώσσας. Θαμμένος κάτω από αυτό το φρικαλέο αλυσίδωμα, υποχρεωμένος να συναρθρώνω ήχους, να οικοδομώ έναν παράλληλο κόσμο, το παίρνω απόφαση ότι δεν θα ξαναβγώ ποτέ, ούτε καν παραδίνοντας το πνεύμα, απ' αυτό το αδιαπέραστο μπουντρούμι νοημάτων.»
_________
Το τέλος της τρέλας
Τίτλος πρωτοτύπου: El fin de la locura
© Jorge Volpi, 2003
Ισπανική έκδοση:Editorial Seix Barral, S.A. Βαρκελώνη
© για την ελληνική γλώσσα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Η μετάφραση έγινε από το ισπανικό πρωτότυπο.
Πρώτη έκδοση: Φεβρουάριος 2008
Μετάφραση: Μελίνα Παναγιωτίδου

Δεν υπάρχουν σχόλια: