η φασίζουσα συμπεριφορά ως τρόπος διδασκαλίας

Η υποχθόνια πλευρά του φασισμού καιροφυλαχτεί και στο σχολείο. Παραμονεύει μέσα στην τάξη του Δημοτικού -ναι, αλήθεια!- όταν π.χ. ένας δάσκαλος ή/και μία δάσκαλα αρνείται να εξαντλήσει την υπομονή του/της και βαράει το παιδί (αγόρι ή κορίτσι, αδιακρίτως) ΓΙΑ ΝΑ μάθει να απαγγέλει ποίηση ή να παίζει θέατρο. Παραθέτω ένα εξαιρετικά διαφωτιστικό κείμενο από εδώ, μαζί με μερικές χαρακτηριστικές παραγράφους:

• Στα δημόσια σχολεία οι γιορτές πραγματοποιήθηκαν. Λογικά λοιπόν “τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών” τις ημέρες του εορτασμού της εξέγερσης ήρθαν σε επαφή με την ποίηση αυτή. Κι εμείς, “οι γονείς των λαϊκών παιδιών” μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Το μήνυμα του Πολυτεχνείου, αυτό που θα κάνει τα παιδιά μας να χτίσουν έναν κόσμο καλύτερο, πήρε τη θέση του στις σχολικές αναμνήσεις. Μεγαλώνοντας τα παιδιά μας θα μπορούν να ανοίγουν το συρταράκι αυτών των αναμνήσεων και να αντλούν από αυτό αρώματα για τις ανάσες του μέλλοντος.
• Τι καλύτερο για αυτό το σκοπό από τον Επιτάφιο του Ρίτσου;
• Μόνο προβληματάκι υπήρξε ότι τα παιδιά ήταν μικρά και αδυνατούσαν να αποδώσουν το νόημα του κειμένου με ευκολία. Οι ημέρες για την προετοιμασία της παράστασης ήταν λίγες και τα παιδιά απείθαρχα. Έπρεπε να μάθουν να αποδίδουν θεατρικά τη λύπη, το θυμό, την αγάπη, την απογοήτευση, τη δύναμη, την αφοσίωση... Συναισθήματα που κι οι έμπειροι ηθοποιοί δυσκολεύονται να παράξουν επί σκηνής αυτόματα. Ως μέθοδος λοιπόν για την ορθή απόδοση του ποιήματος του Ρίτσου από τα μικρά παιδιά, επελέγη η οσμή της ανάσας του δικτάτορα Παπαδόπουλου
• Όποιο παιδί δεν έσκυψε αρκετά πειστικά το κεφάλι υποδυόμενο το θλιμμένο, διορθώνονταν με ύπουλο τράβηγμα των μαλλιών και απέμενε σκυμμένο να κλαίει κρυφά από τον πόνο. Όποιο παιδί δεν έδειχνε αρκετά παραστατικά το συναίσθημα της έκπληξης ή της αγωνίας, εκσφενδονίζονταν στον τοίχο για να μάθει ποια είναι η σωστή απόδοση της έκφρασης αυτού του συναισθήματος. Όποιο παιδί δεν μπόρεσε να εκτιμήσει τη σπουδαιότητα να ανέβει στην ώρα της και χωρίς λάθη η παράσταση αυτή, έμενε απ' έξω, “τα λόγια του” τα έπαιρνε κάποιο άλλο παιδί. Όταν τα εννιάχρονα ήταν απρόσεχτα στην πρόβα, απειλούνταν ομαδικά ότι θα ακυρωθεί η γιορτή τους.
• Τρία παιδάκια βρήκαν το θάρρος και αντέδρασαν. Μπορεί παραδόξως, παρά την τρομοκρατία που τους ασκούνταν, “να έγραψαν” μέσα τους τα λόγια του ποιήματος, αυτού του ποιήματος του Ρίτσου που δυσκολεύονταν να απομνημονεύσουν.
• Τα παιδιά αυτά κατήγγειλαν ότι τα χτύπαγαν όσο γίνονταν οι πρόβες. Έτσι ήρθε τώρα η σειρά μιας άλλης δασκάλας να τα απειλήσει: Όποιο παιδί δεν ήταν ευχαριστημένο με “τη δασκάλα του θεάτρου” δε θα συμμετείχε στη γιορτή, θα έμενε εκτός. Ως τιμωρία θα ξεχώριζε από τα άλλα, θα του αφαιρούνταν η δυνατότητα να είναι μέρος του συνόλου, θα εξορίζονταν σε μια νέα ιδιόμορφη Μακρόνησο ως μίασμα κι αντικοινωνικό στοιχείο.
• Κάποιοι γονείς που διαμαρτυρήθηκαν άκουσαν με απορία τη διευθύντρια του σχολείου να τους λέει ότι όταν τρία παιδιά σε ένα σύνολο τριάντα παιδιών καταγγέλλουν χειροδικίες και εκφοβισμό, δεν αποτελούν δα και κάνα μεγάλο νούμερο, κάνα επαρκές ποσοστό...
• Εξηγήσαμε στα παιδιά ότι ο φασισμός δεν είναι μόνο “μια χούντα” ή “ένας Παπαδόπουλος”. Φασισμός είναι και αυτό το ύπουλο που ζούμε κάθε ημέρα, ακόμη κι από όσους λένε ότι αγάπησαν το Ρίτσο. Κι ότι ίσως αυτοί είναι πιο επικίνδυνοι από τους άλλους, γιατί μόνο αποστήθισαν το ποίημα για να το λένε στις γιορτές.
• Με την ελπίδα όταν τα παιδιά μεγαλώσουν η μυρωδιά της ελευθερίας να είναι πιο έντονη στην ανάσα τους από τη μπόχα του φασισμού που τα πότισαν κάποιοι δάσκαλοί τους. Αυτοί που επέλεξαν ποιήματα που μεταφέρουν τη συλλογική αίσθηση του αγώνα για την ελευθερία για να προβούν σε στρατιωτικού τύπου καψώνια ανηλίκων.