Ενας αριθμός (Α. Τσέχωφ)

 Τις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία, τη δασκάλα των παιδιών. Επρεπε να της δώσω το μισθό της.
-Κάθησε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα. Θά'χεις ανάγκη από χρήματα και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στόμα σου... λοιπον.. Συμφωνήσαμε τριάντα ρούβλια το μήνα...
-Για σαράντα.
-Οχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει... Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις δασκάλες... Λοιπόν, έχεις δυο μήνες εδώ...
-Δυο μήνες και πέντε μέρες...
-Δυο μήνες ακριβώς.. Τό'χω σημειώσει... λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια. Πρέπει να βγάλουμε ενηά Κυριακές... δεν δουλεύετε τις Κυριακές, πηγαίνετε περίπατο με τα παιδιά. Επειτα, έχουμε τρεις γιορτές...
Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικα την άκρη του φουστανιού της μα δεν είπε λέξη.
-Τρεις γιορτές... Μας κανουν δώδεκα ρούβλια το μήνα... Ο Κόλιας ήταν άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες μάθημα... Μονάχα με τη Βαρβάρα ασχολήθηκες... Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σού είπε να αναπαυτείς μετά το φαγητό... Δώδεκα και εφτά δεκαενηά. Αφαιρούμε, μας μένουν.. Χμ! σαράντα ένα ρούβλια... Σωστά;
Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε κατακόκκινο και νότισε. Αρχισε να τρέμει το σαγώνι της. Την έπιασε ένας νευρικος βήχας, έβαλε το μαντήλι στη μύτη της αλλά δεν έβγαλε άχνα.
-Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλυτζάνι του τσαγιού και το πιατάκι του... Βγάζουμε δυο ρούβλια... Το φλυτζάκι κάνει ακριβώτερα γιατί είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει... Τόσο το χειρότερο! Προχωρούμε! Μια μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο και έσκισε το σακάκι του... Βγάζουμε άλλα δέκα ρούβλια... Αλλη μια μέρα που δεν πρόσεξες έκλεψε η καμαριέρα τα μποττάκια της Βαρβάρας. Πρέπει νά'χεις τα μάτια σου τέσσερα, γι αυτό σε πληρώνουμε... Λοιπόν, βγάζουμε άλλα πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε δάνεισα δέκα ρούβλια...
-Οχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα... μουρμούρισε η Ιουλία.
-Τό'χω σημειώσει!
-Καλά...
-Βγάζουμε εικοσιεφτά ρούβλια μας μένουν δεκατέσσερα...
Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δέκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιαν πάνω στη μύτη της. Κακόμοιρο κορίτσι!
-Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα. Μονάχα τρία ρούβλια, από την κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η φωνή της έτρεμε... Αυτά είναι όλα-όλα που δανείστηκα.
-Μπα; Και'γώ δεν τα είχα σημειώσει αυτά. Λοιπόν, δεκατέσσερα έξω τρία μας μένουν έντεκα. Πάρε τα χρήματά σου αγαπητή μου! Τρία.. τρία, τρία.. ένα και ένα.. Πάρτα...
Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με πρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.
-Ευχαριστώ, ψιθύρισε.
-Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα-δώθε στο γραφείο. Με έπιασαν τα δαιμόνια μου.
-Και γιατί με ευχαριστείς;
-Για τα χρήματα.
-Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;
-Οι άλλοι δε μού 'διναν τίποτα!...
-Δε σού'διναν τίποτα. Φυσικά!... Σού έκανα μια φάρσα για να σού γίνει μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελλο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκηο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σα χαζή; Μπορείς να ζήσεις σ' αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις πόδι, αν δεν δείξεις τα δόνια σου; Γιατί είσαι άβουλη;
Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε.
_________________________________
ΣΗΜ.1. από το βιβλίο με διηγήματα του Αντον Τσέχωφ, σε μετάφραση του Κυριάκου Σιμόπουλου, εκδόσεις ΠΥΞΙΔΑ, 1955. ||δώρο του αγαπημένου φίλου Σ.Π.||
ΣΗΜ.2. διατηρησα την ορθογραφία, αλλά το μετέτρεψα σε μονοτονικό.
ΣΗΜ.3. το βιβλίο αυτό έχει ένα θαυμάσιο πρόλογο από το μεταφραστή.

Πολυτεχνείο = ο Λόγος εναντίον της Βίας

Θα μπορούσα να βάλω τίτλο "οι μικροπωλητές και το Πολυτεχνειο", αν εστίαζα μόνο στις επετείοιυς που ακολούθησαν, προτίμησα όμως τον τίτλο για τη σημασία του γεγονότος, τί σήμανε (με ήχο φοβερό) το Πολυτεχνείο. Ισως να ταίριαζε και ο τίτλος "μέχρι πότε η Βία θα κατατροπώνει το Λόγο;"
Θυμάμαι την πρώτη επέτειο. Ρίγος στην ανάμνηση της μαυρίλας που είχε σκεπάσει-είχε πνίξει- ξαφνικά την ελπίδα. Γιατί αυτό ήταν το Πολυτεχνείο: η γέννηση και ο φόνος της Ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο, που κυοφορούνταν και κόντευε να γεννηθεί.
θυμάμαι καλύτερα τη δεύτερη επέτειο. Τον καθηγητή Γιάννη Λιάπη να διώχνει οργισμένος τους μικροπωλητές (σουβλάκια και αναμνηστικά) από το Πολυτεχνείο. Να διαπληκτίζεται με κάποιο σουβλατζή που έσπρωχνε το καροτσάκι του για να περάσει απο την καγκελόπορτα, φωνάζοντας (αυτός ο ηρεμότατος άνθρωπος) "έξω! έξω από εδώ!" κι ο σουβλατζής να υποχωρεί πανικόβλητος.. αλλά να στήνει την πραμάτεια του λίγο παραπέρα στη γωνία...
Θυμάμαι τη φορτισμένη ατμόσφαιρα στο γραφείο, όπου αντιμάχονταν οι γνώμες κι οι απόψεις περί Επετείου: "να το θυμόμαστε με σεβασμό" και "να το θυμόμαστε όπως και νά'χει"...
Η θέση μου ήταν (και εξακολουθεί να είναι) με την πρώτη, το σεβασμό δηλαδή, για τούτο και δεν ξαναπάτησα τέτοια μέρα στο Πολυτεχνείο, συμμετείχα στις πορείες μονάχα.
Εξακολουθώ να έχω την ίδια άποψη, ότι οι μικροπωλητές και το πανηγυράκι ευτελίζουν τη θύμηση. Το Πολυτεχνείο δεν είναι γιορτή, είναι οργισμένη θύμηση. Να θυμόμαστε με οργή τον άγριο φόνο της Ελπίδας που, σαν μωρούλι που μόλις γεννιόταν και κόντευε να λάμψει σε όλο της το μεγαλείο, σκοτώθηκε από το άγριο χέρι της μαύρης Βίας.
Ο Λόγος, οι Ηθικές Αρχές, αιματοκυλίστηκαν από τη Βία που θριάμβεψε ακόμα μια φορά. Η τελική νίκη του Λόγου ήρθε μετά από ένα ακόμα χειρότερο βίαιο γεγονός, την προδοσία της Κύπρου. Νίκη προσωρινή βέβαια, γιατί η Βία έχει πολλους τρόπους να επιβληθεί και να μουτζουρώσει τα όμορφα πράγματα, να διαβρώσει ύπουλα τα ανθρώπινα μυαλά. Ηρθε λοιπόν να επιβληθεί με το "όραμα" του καταναλωτή. Επικράτησε μέσα από το... χρηματομπούκωμα! Μπούκωσε πολύ κόσμο, διαστρεβλώνοντας το νόημα της Υπαρξης με την τοποθέτηση της αξίας του χρήματος ψηλότερα από τις ηθικές αξίες του ανθρωπισμού...
Σήμερα, ξαναζούμε μέρες Πολυτεχνείου επειδή και πάλι απειλούνται όχι μόνο οι Ανθρώπινες Αξίες και ο Λόγος, αλλά και η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση, το σαρκίον μας, που λένε. Τελούμε υπό εξαφάνιση, για αφανισμό μας έχουν συνάνθρωποι και συμπολίτες.. και καλό είναι να το καταλάβουμε πριν είναι πολύ αργά.
Αυτά και σας αφήνω να σκεφτείτε λιγουλάκι καλοί/ές μου αναγνώστες/τριες. Φυσικά θα ξαναπάω στη συμβολική πορεία. Αλλωστε, είναι όσο ποτέ επίκαιρη, με τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας και όλο πλησιάζουν απειλητικά και ύπουλα.. Εκτός από την οικονομική κρίση, στη Συρία και στην Ουκρανία γίνεται πόλεμος... Ο πόλεμος, όπως δείχνουν τα πράγματα, επεκτείνεται, δεν μένει μόνο στα οικονομικά όρια και στους λεκτικούς ακροβατισμούς και καλό είναι να εχουμε το νου μας.