Σελίδες

Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

«Δούρειος Ιππος», η γοητεία που τυφλώνει


Παρουσιάζω μια ενδιαφέρουσα, κατά τη γνώμη μου, διαδικτυακή συνομιλία περί Δούρειου Ιππου και φόβου. Ο συνομιλητής μπλόγγερ papadoc βάζει τα πράγματα στη θέση τους, ξεμπλοκάροντας τη σκέψη που συγχέει την έννοια του Δούρειου Ιππου με το ρόλο που έπαιξε -να παγιδεύσει τους Τρώες γοητεύοντάς τους. Οι Τρώες τον δέχτηκαν ως θείο δώρο και τον έμπασαν στα τείχη τους με αποτέλεσμα την καταστροφή της Τροίας που ήταν απόρθητη για πάρα πολλά χρόνια και, πιθανότατα, δεν θα είχε εκπορθηθεί από τους Αχαιούς χωρίς το διαολεμένο τέχνασμα του Ιθακήσιου Οδυσσέα.

Ο φόβος που παρουσιάζεται σαν Δούρειος Ιππος, το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας που επίσης παρουσιάζεται με τον ίδιο χαρακτηρισμό, είναι σαφείς απειλές και αμέσως αναγνωρίσιμες, είναι το *φανερό* περιεχόμενο του σύγχρονου Δούρειου Ιππου. Μένει λοιπόν να αναζητηθεί: Ποιος είναι ο Δούρειος Ιππος σήμερα; Τί είναι αυτό που δελεάζει ώστε να δεχόμαστε (έστω, με βαρειά καρδιά, με απέχθεια) τις απειλές αυτές;

Η πειστικότατη προσέγγιση του φίλτατου μπλόγγερ και (κάτω κάτω) η δική μου ασθενής αντίδραση:

papadoc:
Ο Δούρειος Ιππος ήταν τέχνασμα, εξαπάτηση, πουστιά. Δώρο που κρύβει κίνδυνο, αυγό του φιδιού, λύκος με προβιά αρνιού, φαινόμενο που απατά.

Κατ' εμέ ο «Δούρειος Ιππος» δεν είναι συνώνυμο της «εξαπάτησης» γενικώς, αλλά έχει την ειδικότερη έννοια του «τεχνάσματος».

Οι εξουσιάζοντες απροκαλύπτως καθυποτάσσουν τους εξουσιαζομένους με χρήση φόβου (και τρόμου). Το εμβάλλειν φόβον είναι τακτική της εξουσίας και όχι τέχνασμα, ούτε απάτη.
Η εξαπάτηση συνίσταται στην δημιουργία κλίματος φόβου με επίκληση ψευδών απειλών ή ανύπαρκτων κινδύνων.

Αρα η διάδοση των ψευδών είναι το αίτιο και η δημιουργία φόβου το αποτέλεσμα.
Η θεώρηση του φόβου ως «Δουρείου Ιππου» ενέχει λογικό σφάλμα, καθ’ όσον ο φόβος είναι το αποτέλεσμα, ενώ ο Δούρειος Ιππος είναι το αίτιο που επέφερε την καταστροφή της Τροίας.

Οθεν, ξεχάστε τους Δουρείους Ιππους και τ' αλόγατα!

Εδώ θα μπορούσε να αναφερθεί η «νεοφοβία» ως μερικώς ανασταλτική της εξέλιξης.
Μεταφράζεται και άνετα στην Αγγλική ως "neophobia".

Ο ελέγχων τον φόβο (του) είναι γενναίος.
Ο ελέγχων τον φόβο (των άλλων) είναι ο επιλοχίας που προτρέπει τα (φοβισμένα) φαντάρια να κάνουν ηρωϊκή επίθεση.
Ο εμβάλλων φόβο χειραγωγεί τα φοβισμένα θύματα προς ίδιον όφελος.

Μετά το τέλος της πλαστής ευδαιμονίας ορθώς έρχεται η ώρα της πληρωμής.
Ποίοι πληρώνουν; Οι πλαστώς ευδαιμονήσαντες, έμφοβοι και άφοβοι ομού.

Ο φόβος; Αρχαία η μάστιγα της δεισιδαιμονίας.

Ο καθείς κι ο φόβος του, κατά την ρήση του R. Kipling ("To each his own fear").

Τι σημαίνει ότι «ο φόβος αλλάζει εύκολα κατεύθυνση»; Ο φόβος μεταφέρεται (εύκολα;) εκ των φοβισμένων προς τα φόβητρα ή ότι οι φοβισμένοι κατευθύνουν τον φόβο τους σε άλλο φοβικό αντικείμενο;

Επιμένω ότι η χρήση του αλόγου είναι ιδιαζόντως ά-λογη.

Ο «Δούρειος Ιππος» ενέχει την θετική έννοια της γοητείας που τυφλώνει, είναι το γλυκύ δόλωμα.

Ο φόβος αναγνωρίζεται αμέσως εξ όλων ως αρνητικός, απωθητικός, δυσάρεστος, αποφευκτέος.

Οθεν η εξομοίωση του «Φόβου» προς «Δούρειο Ιππο» είναι σφάλμα αγνοίας, αντεστραμμένη αντίληψη του συμβόλου, μυθιστορικό λάθος.

Στον Τρωικό πόλεμο έχασαν οι Τρώες. Είναι βέβαιον ότι αν το παλιάλογο τους ενέπνεε φόβο θα τόκαιγαν επί τόπου, οπότε θα σωζόταν η Τροία και εκ των ομηρικών επών θα μάς έμεναν ακριβώς τα μισά.

Rodia:
Το θέμα είναι αυτό ακριβώς: Να αναγνωριστεί το παλιάλογο! να ξεμπροστιαστεί ο ρόλος του, μη θεωρείται δώρο και μάλιστα καλό, όπως π.χ. προστασία, ασφάλεια, κλπ.

__________________________
ΣΗΜ.1. θυμήθηκα αυτή την... επική τοποθέτηση, μόλις έπεσα πάνω σε αυτό το ενδιαφέρον ποστ: ΣΥΜΦΩΝΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ
ΣΗΜ.2. τραγική φυσιογνωμία είναι ο Λαοκόων, που είχε προειδοποιήσει τους τρώες να μη δεχτούν το ξύλινο άλογο, να μη το μπάσουν μέσα στα απόρθητα τείχη της Τροίας, με την παροιμιώδη φράση «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» (timeo Danaos et dona ferentes), όπως αναφέρει ο Βιργίλιος στην Αινειάδα του.
ΣΗΜ.3. ευχαριστώ Σωτήρη για την επισήμανση: «Ο Δούρειος ίππος δεν θα ήταν αρκετός, αν δεν υπήρχε και ο Λαοκόων. Στην πραγματικότητα, ΕΚΕΙ παίχτηκε το παιχνίδι. Στο φίδι που έφαγε τον Λαοκόοντα... Στο "θεϊκό" σημάδι..." »
ΣΗΜ.4. σήμερα, τί θα μπορούσαμε να εκφράσουμε αντιστοίχως; «Φοβού τις ΗΠΑ, ΕΕ και ΔΝΤ και δώρα φέροντας» ίσως, επειδή τη θέση των τρώων εμείς την κατέχουμε.
ΣΗΜ.5. στη θέση του Λαοκόοντα, ποιον να τοποθετούσαμε άραγε;
ΣΗΜ.6. ευχαριστώ τον delta-kapa για την παραπομπή στο περί Π. Κονδυλη άρθρο, καθώς και για το ότι προτείνει ως Δούρειο την "παρασιτική κατανάλωση" --θα το έλεγα "χάντρες και καθρεφτάκια για ιθαγενείς" ή απλώς... "λιλιά"!
ΣΗΜ.7. Ιδέα! Ποιο θα ήταν άραγε σήμερα το "θείο δώρο" που θα προτείναμε για να ρίξουμε τα απόρθητα τείχη της.. Τρόικας; Αναζητείται νέος Οδυσσέας λοιπόν...

4 σχόλια:

kopria είπε...

Φοβού τους ΔΝΤ και δώρα φέροντες

Rodia είπε...

Συμπληρωματικά, δες και αυτό

delta-kapa είπε...

«Δούρειος ίππος» στην περίπτωση που ψάχνετε είναι ο «παρασιτικός καταναλωτισμός»

Ορίστε τί έλεγε ο Λαοκόων 20 χρόνια πριν:

Τον καταναλωτισμό (…) δεν τον ονομάζουμε παρασιτικό για να τον υποβιβάσουμε ηθικά, αντιπαρατάσσοντάς του «ανώτερα» και «πνευματικά» ιδεώδη ζωής, όπως κάνουν διάφοροι διανοούμενοι. Θα ήταν εξωπραγματικό και ανόητο να θέλει να αποκόψει κανείς τον ελληνικό λαό στο σύνολό του από τις νέες δυνατότητες της παραγωγής και της τεχνολογίας — και επί πλέον θα ήταν και επικίνδυνο, γιατί μια τέτοια αποκοπή θα συμβάδιζε με μια γενικότερη οικονομική και στρατιωτική καθυστέρηση. Ό όρος «παρασιτικός καταναλωτισμός» χρησιμοποιείται εδώ στην κυριολεξία του για να δηλώσει ότι η σημερινή Ελλάδα, όντας ανίκανη να παραγάγει η ίδια όσα καταναλώνει και μην έχοντας αρκετή αυτοσυγκράτηση — και αξιοπρέπεια — ώστε να μην καταναλώνει περισσότερα απ’ όσα μπορεί να παραγάγει η ίδια, προκειμένου να καταναλώσει παρασιτεί, και μάλιστα σε διπλή κατεύθυνση: παρασιτεί στο εσωτερικό, που υποθηκεύει τους πόρους του μέλλοντος μετατρέποντάς τους σε τρέχοντα τοκοχρεολύσια, και παρασιτεί προς τα έξω, που έχει επίσης δανεισθεί υπέρογκα ποσά όχι για να κάνει επενδύσεις μελλοντικά καρποφόρες αλλά κυρίως για να πληρώσει με αυτά τεράστιες ποσότητες καταναλωτικών αγαθών, τις οποίες και πάλι εισήγαγε από το εξωτερικό.


Στο ρόλο του Λαοκώοντα ο Π. Κονδύλης σε ένα κείμενό του με τον τίτλο «Προϋποθέσεις, παράμετροι και ψευδαισθήσεις της ελληνικής εθνικής πολιτικής» που αποτελεί επίμετρο στο βιβλίο «Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο» (1992).

Περισσότερα από αυτό το κείμενο εδώ>
Έκπληξη από μια καθημερινότητα

Rodia είπε...

Ενημερώνω αμέσως τις σημειώσεις. Αντι για "καταναλωτικό παρασιτισμό" όμως, θα γράψω.. "λιλιά"!
(ή χάντρες και καθρεφτακια για ιθαγενεις) ;)